Wie Den Haag en muziek zegt denkt al snel aan Golden Earring, Anouk, Kane en Di-rect. Maar waar begon het nu allemaal eigenlijk echt? Den Haag wordt vaak benoemd als dé Beatstad van Nederland, maar waar komt deze titel vandaan? En hoe zit dat tegenwoordig? Ik vroeg het me af en dus ging ik voor Popradar op onderzoek uit, sprak muzikanten met Haagse roots die veel voor de stad en muziek doen of gedaan hebben, en stuitte op veel interessante dingen!

Muziek is van alle tijden en kent vele vormen met ieder hun eigen oorsprong. Muziek is echter niet zomaar op te delen in hokjes of tijdsperioden. Muzikanten en genres beïnvloeden elkaar, stijlen lopen in elkaar over en genres fuseren en mixen onderling. Muzikanten grijpen constant terug op het verleden of houden hun blik op de toekomst gericht met de hoop te vernieuwen.

Toch is het menseigen alles te willen categoriseren voor over- en/of inzicht. Zonde, vind ik, want uiteindelijk gaat het om de muziek zelf. En toch, om de Haagse muziek voor mezelf begrijpelijk te maken volg ook ik de tijdlijn van de Haagse muziekgeschiedenis aan de hand van een aantal kenmerkende genres. Ook praat ik met drie echt Haagse muzikanten namelijk Jonathan Haak, oftewel gewoon Jo (Drummer van punkband Disturbance), Martijn Verlinden (Antilounge records, DJ Kipkillah en Gallus (van Charly & Gallus) en MC Stiko (Beatmaker, Producer).

Waar en met wie begon het nu eigenlijk allemaal?
Denk aan Den Haag, midden jaren vijftig. In de straten, in de portieken en tussen de welbekende schuifdeuren die vele Haagse huizen nog steeds bezitten, kwamen jongens samen om rockmuziek te spelen. Het waren jongens uit voormalig Nederlands- Indie, die inspiratie haalde uit instrumentele muziek van onder andere The Shadows, The Ventures en rock ‘n roll uit de Verenigde Staten. 

Door een tokkeltechniek (heel snel tokkelen) uit de krontjongmuziek (een muzieksoort ontstaan op het eiland Java) en een andere slagtechniek te verwerken in hun manier van spelen, ontstond een bijzonder en kenmerkend geluid.

Indo-Rock was ontstaan en won aan populariteit door heel Nederland, maar nergens was de scene zo levendig als in Den Haag. De meest bekende Indo rockband is de Tielman Brothers. Zij gaven het genre een gezicht en zijn daarmee erg belangrijk geweest voor de Rock-'n-roll in Europa.

Andere bekende Haagse acts uit dit genre zijn: The Black Dynamites, The Crazy Rockers, The Hot Jumpers, The Fire Devils en The Desmounts.

 Deze bands hadden grote invloed op de generatie van muzikanten die na hen kwamen. Ook de leden van de Golden Earring keken in hun jonge jaren op naar de Indo rockers. De manier waarop de muzikanten bewogen, een echte rock-'n-roll show neerzetten en daarmee vele meisjes betoverden maakten veel indruk op de jonge mannen. De ontwikkeling van Indo-Rock leidden ook tot…

De Beatexplosie
Door de levendige rockscene in Den Haag en de nabijheid van Radio Veronica, wat werd uitgezonden vanaf een schip voor de kust van Scheveningen, was Den Haag begin jaren zestig vruchtbare grond voor nieuw muzikaal talent. Deze tijdsperiode, van 1963 tot 1969, wordt ook wel de Nederbeat periode genoemd.

Beat? Ja, Beat! Dit is afgeleid van Merseybeat, de Mersey is een rivier die langs Liverpool stroomt. Merseybeat is een subgenre van rockmuziek die midden jaren 60 veel invloed had op de popmuziek.

Bekende voorbeelden van belangrijke beatacts zijn Britse bands zoals The Beatles, The Kinks, The Rolling Stones en The Who. De komst van al deze bands, en hun daaropvolgende succes, wordt ook wel de Britse invasie genoemd en had een muzikale en culturele omslag als gevolg. De opkomst van beatbands in Nederland betekende ook een afname in de populariteit van Indo-Rock, hoewel deze scene altijd actief is gebleven op kleinere schaal.

Gedurende het hoogtij van de Nederbeat telt Den Haag ruim 2000 bandjes, waarvan sommigen zeer succesvol. De stad werd dan ook wel het Liverpool van Nederland genoemd. De stoere vetkuiven die zo bij de Rock-‘n-roll hoorden, verdwenen langzaam uit het straatbeeld en maakten plaats voor jongens met lang haar die rondreden op hun Puch. Bekende Haagse Beatbands waren o.a.: The Motions, Golden Earring, Shocking Blue, Q65, en Group 1850.

The Motions boeken in 1969 veel succes met hun optredens in onder meer De Verenigde Staten en trekken in New York op met leden van The Monkees. In 1970 staat Shocking Blue in De VS op nummer 1 met het nummer Venus. Het nummer Radar Love (uitgebracht in 1973) van de Golden Earring werd een van de grootste internationale hits van Nederlandse bodem en wordt gezien als het doorbraakmoment van de band.

Na de Beatperiode kwam er een andere muziekstroming in de Nederlandse Popmuziek. Ik heb het over de symfonische rock en noem als voorbeeld de uit de Haagse regio komende band Earth & Fire. De band scoort de ene hit na de andere en met het nummer “Weekend” hun eerste nummer 1 hit.

De jaren 70/80 waren ook de jaren waarin de discotheken van de grond kwamen en wordt ook wel het discotijdperk genoemd. Tegelijkertijd vormen de jaren 1976/1977 belangrijke jaren waarin zowel een nieuwe muzikale- als sociale beweging op komt. Punk.

INTERVIEW JONATHAN VAN DER HAAK (DISTURBANCE)

Punk’s not dead!
De oorsprong bevindt zich in grote steden in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en in Australië, maar waait ook over naar Nederland. De beweging was vooral een tegenreactie op gekunstelde popmuziek en economische achteruitgang en loopt min of meer evenredig met de kraakbeweging en is daardoor vaak politiek georiënteerd. De muziek is gebaseerd op rock’-n-roll, maar kent inmiddels vele vormen en subgenres en leeft nog steeds. Ik heb het genoegen te praten met de Haagse Jonathan van der Haak of gewoon Jo, drummer van de huidig actieve punkband Disturbance.

Wist jij dat onze stad zo’n mooie en rijke muziekgeschiedenis heeft?
“Ja, ik heb dat zeker meegekregen. Mijn vader heeft zelfs nog eens een muzikale samenwerking gedaan met de gitarist uit de groep Q65 die een soloplaat maakte onder de naam Rainman. Mijn vader speelde piano. Maar sowieso kreeg ik het hier en daar wel mee. Zelf weet ik niet zo heel veel over de Indo-Rock maar wel over rock’-n-roll dat voor hen ook een grote inspiratiebron was. Muzikanten die ik zeer waardeer zijn bijvoorbeeld Wanda Jackson en Jerry Lee Lewis. Zelf speel ik in een punkband en punk is natuurlijk gebaseerd op rock’-n-roll. De band Dicemen waar ik in zat, was eigenlijk een verpunkte versie van Rockabilly (een rock’-n-roll substijl) zou je kunnen zeggen”.

Jij bent al langer bezig met muziek, hebt in meerdere bandjes gespeeld en drumt nu in de band Disturbance. Waar is het eigenlijk voor jou allemaal mee begonnen? Hoe kwam jij in aanraking met muziek maken?
“Ik begon met drummen door een maatje van mij op de basisschool toen ik een jaar of 11 was. Zijn grotere broer drumde en dat wilde ik ook. Ik kreeg les van Cesar Zuiderwijk in zijn Music station. Dat zat in de Prinsenstraat. Ook kreeg ik les van Gerben de Bruijn, die drumde weer in de band Shocking Blue. Hij gaf erg goed les. Ik begon in metal bandjes te spelen en kwam later ook in aanraking met punk.

Wie waren jouw helden? Zaten daar ook Nederlandse of meer specifiek nog Haagse bands bij?
“Om mee te beginnen toch wel Iron Maiden (Britse Heavy metal band) en Warzone (Een hardcore punkband uit New York). Een Nederlandse punkband die ik erg vet vond zijn de Speedtwins, daar heb ik nog platen van. Wat betreft een Haagse band denk ik aan de band Molesters” (Haagse punkband ontstaan in 1978).

Is Den Haag een punkstad?
“Jazeker, vooral vroeger toen er nog gekraakt werd, maar het leeft nog steeds wel”. Je had natuurlijk de Blauwe Aanslag, het Brullend Breekijzer en de Piratenbar om wat bekende namen te noemen. Nu heb je de Samenscholing, Studio Moerwijk en bij Radio Tonka draaien ze nog regelmatig punk”.

Den Haag is een multiculturele stad met een diversiteit aan culturen en ook een diversiteit aan muziekstijlen. Velen van ons hebben helaas echter de neiging om op ons “eigen eilandje” te zitten. Hoe denk jij dat we de verschillende culturen en stijlen meer bij elkaar kunnen brengen?
“Het zou leuk zijn als er meer initiatief zou komen vanuit de gemeente Den Haag. Ze laten het nu een beetje liggen heb ik het idee en hebben toch wel een oogkleppen beleid. Er is zoveel mogelijk en het zou veel opleveren. Het is een gemis voor de stad. Het zou geweldig zijn als er weer iets van een Big Confusion (muziekcafé in het centrum waar ook veel live gespeeld werd) en meer broedplaatsen zouden komen. Als ik terugdenk aan de Blauwe Aanslag was dat nu eigenlijk een ideale locatie. Het lag aan de rand van de Schilderswijk en het was echt een ontmoetingsplaats voor iedereen. Op zo’n manier krijg je verschillende culturen en stijlen wel bij elkaar. Het is ook best teleurstellend wat er in het Paard gebeurt. Het is zoveel commerciëler geworden. De underground gitaarliefhebber mist toch wel het oude Paard. Daar waren legendarische concerten, ik kan niet anders zeggen.”

Is er muzikaal gezien een goede verbinding tussen de (grote) steden?
“Ja, zeker in de punkscene. We helpen elkaar. Je zou het kunnen zien als een grote community, een groot gemeengoed. Je gaat niet alleen voor jezelf maar voor allen. Dat vind ik juist zo mooi aan de punkscene”.

Welke punkbands van nu zijn volgens jou erg goed en zouden het nog ver kunnen schoppen?
"De Haagse hardcore/punkband Toprot, de uit Delft komende band Mauler en de band G.O.D.”.

De komst van corona zorgde voor een grote verandering in het samen muziek maken. Hoe was jouw ervaring hiermee?
“Als muzikant blijf je zo goed en kwaad als het kan muziek maken. Zelf snap ik dat heel goed, we hebben dat met de band ook gedaan. We zijn nu bezig met een liedje dat op een verzamel LP moet uitkomen van een Frans label. Zelf plaatste ik filmpjes op internet waarin ik covers drumde. De bassist van Total Chaos (Een grote Amerikaanse punkband) had dit gezien en heeft mij gevraagd mee met hen op tour te gaan om te drummen”.

Dat is geweldig nieuws! Zo heeft het enkel kunnen plaatsen van filmpjes wat betreft muziek maken voor jou toch nog iets heel positiefs opgeleverd!